آنچه در اين چکيده مي‌آموزيد

آيا تابه‌حال واکنشي احساسي بر قضاوتتان سايه افکنده و شما را از دست‌يابي به اهداف بازداشته است؟ احساسات قوي مي‌توانند توانايي شما براي اتخاذ تصميمات مهم را از بين ببرند. حتي وقتی‌که مي‌دانيد کار بهتر کدام است، احساسات مي‌تواند محرک کارهايتان شده و منجر به رفتار خود تخریبی شوند.

کِن ليندنِر مربي اجرايي، نظريه‌هاي خود درباره کنترل احساسات را با داستان‌هاي متعددي به تصوير مي‌کشد که افراد در آن‌ها اشتباهات مشابهي را مرتکب مي‌شوند و به‌جای اقدام عاقلانه احساسي عمل مي‌کنند. او پيشنهاد مي‌کند که فهرستي از اهداف ملموس و غیرملموس را تهيه کنيد و براي ايجاد خودآگاهي و انتخاب‌هاي هوشمندانه و مثبت از آن‌ استفاده کنيد. کتاب او تکراري است، اما پيروي از آن آسان و کاملا انگيزه‌بخش است.

ليندنر برنامه مفيدي براي تشخيص و شکستن الگوهاي رفتاري مشکل‌ساز طراحي مي‌کند. او مهارت‌هاي به‌هم‌پیوسته مانند طراحي و تصور رويدادهاي گذشته،‌ حال و آينده را آموزش مي‌دهد. مديرسبز کتاب راهنماي او را به مديران و افرادي پيشنهاد مي‌کند که فکر مي‌کنند احساسات کارشان را مختل کرده يا به روابطشان آسيب رسانده است.

تصميمات احساسي در مقابل تصميمات عاقلانه

آيا تاکنون به خاطر غليان احساساتي که توانايي شما براي اتخاذ تصميمات کاملا عاقلانه را از بين مي‌برد، در مواجهه با مشکل عجولانه اقدام کرده‌ايد. کسي که «دکمه احساسي» شما را فشار مي‌دهد، مي‌تواند شما را از اتخاذ تصميم بهتر منحرف کند. شايد در شرايط احساسي عقل و خرد در جايگاه آخر قرار گيرند. عصبانيت، اضطراب، وحشت و حتي عشق مي‌توانند آن‌قدر مقاومت‌ناپذير باشند که باعث واکنشي فيزيولوژيکي شوند که بر توانايي شما براي اقدام استراتژيک اثر معکوس بگذارد.

احساسات به‌تنهایی باعث ناسازگاري نمي‌شوند، اما ابراز آن‌ها به ‌روشي غلط شما را تخريب مي‌کند. در عوض، با هدايت و ابراز احساسات خود به شکل مناسب، آن‌ها را به متحدانتان تبديل کنيد.

حل اختلاف بين عقل و احساسات نيازمند مديريت احساسات و هدايت افکارتان است تا بتوانيد بر اهداف و خروجي‌هاي موردنظر تمرکز کنيد. چنين «تسلط احساسي» با تصديق نقش مهمي که احساسات در تصميم‌گيري ايفا مي‌کنند آغاز مي‌شود، به‌خصوص وقتي انتخاب‌هاي حياتي زندگي در میان باشند. چنين انتخاب‌هايي مي‌توانند شامل موارد زير باشند: انتخاب شغل، تعهد به کم کردن وزن يا تصميم به اینکه والديني متفاوت با پدر و مادرتان باشيد. با آگاهي،‌ خواهيد ديد که به‌جای اقدام عجولانه، توانايي فکر کردن به گزينه‌هاي متفاوت براي اتخاذ تصميمات بهتر را داريد.

7 گام براي تسلط بر احساسات

سفرِ تسلط بر احساسات و استفاده از آن‌ها براي حمايت از اهدافتان شامل هفت مرحله زير است:

1. قوي‌ترين محرک‌هاي احساسي خود را مشخص کنيد

هر شخص اهداف منحصربه‌فردي دارد، مثلا شريک يک شرکت حقوقي باشد، يک عضو دوست‌داشتني خانواده باشد يا فقط منظم‌تر باشد. بعضي اهداف ملموس‌تر هستند، درحالي‌که ساير اهداف ديدگاهي وسيع از آنچه مي‌خواهيد باشيد يا جايگاهي که مي‌خواهيد به آن برسيد را شکل مي‌دهند. براي مثال، شايد واقعيت شما تبديل شدن به متخصصي موفق باشد، درحالي‌که شايد حقيقت اين آرزو باشد که مردم شما را فردي مهربان و قابل‌اعتماد بدانند.

محرک‌هاي احساسي شخصي خود را به‌دقت بررسي کنيد، احساساتي که شما را وادار مي‌کند رفتاري مثبت يا منفي داشته باشيد. اين فهرست موارد انگيزاننده احساسات بسيار مهم است. اگر تناسب و سلامت جسمي يکي از اهداف زندگيتان است، وسوسه خوردن غذاهاي چاق‌کننده محرکي منفي است. اگر ورزشکاري رقابتي هستيد، ترس از شکست در واقع مي‌تواند محرکي مثبت باشد، زيرا انگيزه تلاش سخت و ماهرتر شدن در ورزش را به شما مي‌دهد. درباره اينکه احساسات چگونه شما را براي رفتاري خاص تحريک مي‌کنند، تحقيق کنيد تا بتوانيد آن‌ها را مهار کرده و به نيروهاي مثبت تبديل کنيد.

2. پيش‌بيني انتخاب‌هاي دشوار

اگر تاکنون در لحظه‌اي دشوار احساسي عمل کرده‌ايد،‌ شايد آرزو کرده باشيد که از قبل بصيرت لازم براي تنظيم واکنش را مي‌داشتيد تا مي‌توانستيد آن ‌مسئله را به شکلي متفاوت مديريت کنيد. براي جلوگيري از کنترل کارهايتان توسط احساسات، از پيش برنامه‌ريزي کنيد. با آگاهي مي‌توانيد توانايي پيش‌بيني مشکل احتمالي را به دست آوريد، در نتيجه مي‌توانيد تصميمات آگاهانه‌اي درباره نحوه اقدامتان اتخاذ کنيد. خودتان را براي واکنش هوشيارانه و نه عجولانه آماده کنيد.

داشتن شفافيت بيشتر درباره اهداف زندگي،‌ شما را براي انتخاب‌هاي عاقلانه حتي در شرايط احساسي تواناتر مي‌سازد. با تهيه دو فهرست، اهداف ملموس (واقعيت) و غير‌ملموس (حقيقت) خود را مشخص کنيد، يکي از دو فهرست دلخواه‌ترين نتايج شماست و ديگري خروجي‌هايي که قطعا آن‌ها را نمي‌خواهيد. وقتي مشغول نوشتن فهرست اول هستيد، سوالات معني‌داري از خود بپرسيد، مثلا «با اين انتخاب واقعا مي‌خواهم به چه چيزي برسم؟»‌ و «مي‌خواهم در شغل خود به چه جايگاهي برسم؟»‌ براي فهرست دوم، بپرسيد، «از زندگي‌ام چه مي‌خواهم؟ از چه چيزي مي‌ترسم؟ مي‌خواهم با چه کساني دوست باشم؟ واقعا مي‌خواهم چه کسي باشم؟»

اگرچه اين کار ساده‌لوحانه به نظر مي‌آيد، اما تهيه فهرستي از خواسته‌ها، نيازها و اميدها مي‌تواند شما را به زندگي مطلوب نزديک‌تر کند. تصور کنيد که با ترک الکل و پيش گرفتن زندگي بدون الکل فهرست واقعيت را هدايت مي‌کنيد.

پيش‌بيني کنيد که مردم در مراسم اجتماعي مختلف نوشيدني‌هاي الکلي به شما تعارف مي‌کنند. به‌جای پذيرفتن تعارفشان، تصميمي آگاهانه بگيريد و از آن‌ها بخواهيد نوشيدني غیرالکلی مثل سودا يا آب‌ميوه برايتان بياورند. وقتي هدف رفتاري خود را تعيين کرده، محرک تنش‌زا را پيش‌بيني کرده و اقدامي جايگزين براي آن در نظر مي‌گيريد، در زمان مواجهه با انتخاب دشوار، آمادگي اتخاذ تصميمي عاقلانه و هدف محور را خواهيد داشت.

3. طرح ‌تصور‌هاي آينده خود را بسازيد

خيلي‌ها از «تصور» به‌عنوان ابزاري نيرومند و انگيزاننده در دستيابي به اهداف استفاده مي‌کنند. براي مثال، شايد يک ورزشکار برنده شدن در مسابقه يا يک بيمار سلامتي‌اش را تصور کند. براي دستيابي به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت خود، موفقيت را تصور کنيد. طراحي يا خلق تصويري جذاب از موفقيت در دستيابي به هدف مي‌تواند مشوقي براي اتخاذ تصميمات حياتي باشد. طرح‌‌ تصورسازي ترکيبي از طراحي و تصورِ قرار گرفتن در شرايطي چالش‌آور است. اساسا، اين اصطلاح به معني ايجاد تصويري مثبت در ذهن مثل گذشتن از خط پايان در دوي ماراتُن است.

براي اجتناب از شرايط منفي، مثل رانندگي تحت‌ تاثير مواد مخدر يا الکل، راننده بايد طرح ‌تصوري از عواقب مضر اين رفتارش در گذشته داشته باشد. طرح‌ تصورسازي ابزاري بسيار انگيزاننده براي انتخاب‌هاي هوشمندانه و عاقلانه است که به نتايج دلخواه منجر مي‌شود. اين کار يک يادآور قوي براي بايدها و نبايدهاست.

از روش‌هاي بهتر کنار آمدن با رويدادي در گذشته مثل عصباني شدن از دست همکار و تصويرسازي رويدادهاي آينده مثلا ارائه يک سخنراني عالي، تصاوير ذهني شفافي ايجاد کنيد. ديدن خودتان در آن شرايط و تفکر درباره خروجي‌هاي مختلف مي‌تواند نيرويي محرک در کنترل احساسي باشد. يادگيري و تمرين اين مهارت براي تغيير رفتار، حياتي است.

4. کار با انرژي مثبت و منفي

شکستن الگوهاي منفي رفتار و ايجاد تغييرات به‌خصوص براي کسي سخت است که مدتي در چرخه‌اي مخرب گرفتار بوده است. براي مثال، شايد شخصي دوستي نامناسبي آغاز کرده است، خود را ناتوان از فرار ببيند و براي ادامه آن نيز با مشکلاتي مواجه باشد. مجهز کردن خود با تصاوير مثبت، مثل تصور لحظات خوب با دوستان، به شما شجاعت تغيير مي‌بخشد.

ياد بگيريد که عصبانيت خود را آزاد کنيد و استرس‌ را کاهش دهيد. افراد، مکان‌ها و چيزهايي که باعث مي‌شوند واکنش‌هاي «منفي قوي» داشته باشيد را مشخص کرده و انرژي منفي آن‌ها را کنترل کنيد.

ببينيد چه کسي يا چه چيزي دکمه‌هاي احساسي شما را فشار داده است، در نتيجه مي‌توانيد استرس را پراکنده کنيد. به سوابق شخصيتان بينديشيد. از هر نوع ويژگي که درونتان نهفته است، ‌مثل سابقه افسردگي يا نياز به تمرين کنترل عصبانيت آگاه باشيد، در نتيجه مي‌توانيد آن‌ها را اداره کنيد.

رويدادهاي گذشته که در آن‌ها به‌ روشي مخرب رفتار کرده‌ايد را بررسي کنيد، مثل طرد محبوبتان به اين دليل که در گذشته احساس طردشدگي کرده‌ايد. محرک رفتار مخربتان را مشخص کنيد. براي پيشرفت، خودتان را ببخشيد. نسبت به کساني که شايد به شما آسيب رسانده‌اند، شفقت نشان دهيد. اين کار به شما کمک مي‌کند که چرخه‌هاي رفتاري منفي را بشکنيد.

5. يک فهرست يادآور کنارتان داشته باشيد

شما قبلا کار دشوار هدايت احساسات را انجام داده‌ايد، بنابراين مي‌توانيد تصميمات بهتري اتخاذ کنيد. حال مرور کوتاهي بر آن‌ها داريم:

• درباره انتخاب‌هاي زندگي شفاف باشيد: فهرستي آماده کنيد و خودتان را با دانشي که نسبت به الگوهاي رفتاري گذشته‌ داريد مجهز کنيد، در نتيجه مي‌توانيد چيزهايي را که واقعا مي‌خواهيد يا نمي‌خواهيد مشخص کنيد. عواقب هر انتخاب را در نظر بگيريد.
• از طرح‌ تصور‌سازي براي اجتناب از تکرار الگوهاي رفتاري مخرب استفاده کنيد:‌ از شفاف‌ترين تصاوير منفيتان درس بياموزيد تا از تکرار رفتار مخرب اجتناب کنيد. رويدادي که به خاطر مي‌آوريد چگونه بر داستان‌ زندگيتان اثر مخرب گذاشت؟ از آنچه درسي آموختيد؟ اگر اکنون آن فرصت را در اختيار داشته باشيد، چه رفتار متفاوتي را پيش مي‌گيريد؟
• محرک‌هايي که شما را از نظر احساسي منفجر مي‌کنند،‌ مشخص کنيد: چه چيزي شديدترين و صميمي‌ترين واکنش‌هاي شما را برمي‌انگيزد؟ چگونه مي‌توانيد از اين امواج احساسات به نفع خود استفاده کنيد؟
• تصاوير مثبت خود را جمع کنيد: چه کسي و چه چيزي به شما انرژي مثبت مي‌دهد و شما را به تغيير تشويق مي‌کند؟ چه افراد، مکان‌ها و چيزهايي شما را واقعاً خوشحال مي‌کنند؟ از اين تصاوير مثبت به‌عنوان تقويت‌کننده‌هايي براي دستيابي به اهداف استفاده کنيد.
• از دست انرژي‌ منفي خلاص شويد: عواملي که در شما انرژي منفي ايجاد مي‌کنند را مشخص کنيد، از آن‌ها اجتناب کرده و به‌عنوان موارد مخرب حذفشان کنيد. خود را به خاطر اشتباهات گذشته ببخشيد و آن‌ها را درس‌هاي زندگي بدانيد. براي پيشرفت، افرادي که نااميدتان کرده يا به شما آسيب رسانده‌اند را ببخشيد.
• عواقب مضر را در نظر بگيريد: آگاه بودن از همه عواقبِ يک اقدام خاص شما را از انتخاب‌هايي که نتايج مخرب دارند بر حذر مي‌دارد. سناريوي بدترين شرايط را تصور کرده و از آن اجتناب کنيد.
• سؤالات مهمي درباره خواسته‌تان از زندگي بپرسيد: شفافيت درباره چيزهايي که مي‌خواهيد و شخصي که مي‌خواهيد باشيد شما را به‌سوی انتخاب‌هاي عاقلانه و نه احساسي هدايت مي‌کند.
• موهبت‌هايتان را در نظر بگيريد: از احساس قدرشناسي خود براي رهايي از مسائل بي‌اهميت کمک بگيريد.
• تمرين باعث نتايج عالي مي‌شود: پيش‌بيني اينکه چگونه شرايط سخت را مديريت خواهيد کرد و داشتن آمادگي کامل شما را قادر مي‌سازد تا در بسياري از شرايط بهترين نتايج را کسب کنيد.

6. براي اتخاذ تصميمات سازگار با اهداف زندگي آماده ‌باشيد

انتخاب‌هاي زندگي‌تان بزرگ‌ترين و مهم‌ترين تصميمات هستند. وقتي زمان تصميم‌گيري فرا مي‌رسد، حقيقت و واقعيت خود را بشناسيد. براي مثال، بسياري از مردم تصميم به ترک سيگار مي‌گيرند. اين تصميم مملو از محرک‌هاي احساسي شخصي است؛ براي مثال، شايد سيگار مي‌کشيد که واکنش احساسيتان را آرام کنيد. اما پيگيري هدفي کاملا مشخص براي داشتن يک زندگي طولاني و سالم مي‌تواند به يک معتاد تنباکو کمک کند که سيگار را کنار بگذارد. اگر در حال پيش‌بيني انتخابي مهم در زندگيتان مثل تغيير شغل، تشکيل خانواده يا ترک سيگار هستيد، درباره خواسته خود به‌دقت بينديشيد. طرح ‌تصوري از گزينه‌هايتان ايجاد کنيد تا در زمان تصميم‌گيري آماده‌باشيد.

7. فرايند تصميمات زندگي خود را مرور کنيد

فهرست اهداف زندگي را مدام مرور کنيد تا از مسير خارج نشويد. عواملي که برانگيزاننده شديدترين احساسات فيزيولوژيکيتان را مجددا بررسي کنيد. مواجهه با اين محرک‌ها را پيش‌بيني کرده و استراتژي شفافي براي اتخاذ تصميمات عاقلانه و نه احساسي تعيين کنيد. بعضي تصميمات خاص هستند، مثل خريد چيزي با پولي که در جيبتان است به‌جای استفاده از کارت اعتباري. اما همه تصميمات نمي‌توانند تا اين حد دقيق باشند، پس منعطف باقي بمانيد و ايده‌اي کلي و عمومي درباره نحوه اقدامتان داشته باشيد. براي مثال،‌ اگر در صحنه‌هاي اجتماعي احساس نگراني مي‌کنيد، هدفي بگذاريد که در تجمع بعدي حاضر شويد و با همان چند نفري که مي‌شناسيد صحبت کنيد.

تعيين شفاف اميال و آرزوها، شما را براي انتخاب‌هايي که منجر به نتايج دلخواه مي‌شود، مجهزتر مي‌کند. فهرست اهدافتان را همواره به‌روز کنيد.

نکات پاياني

حتي اگر بر احساسات تسلط يابيد، اشتباه خواهيد کرد. وقتي شکست مي‌خوريد نااميد نشويد و دوباره برخيزيد. از دام‌هايي مانند تصميم‌گيري در خوشحالي، خستگي و استرس مفرط اجتناب کنيد.

براي کسب بهترين نتايج، انتخاب‌هاي مهم را وقتي انجام دهيد که ذهنتان باز است. اگر اشتباهي پيش آمد، بدانيد که تصميمتان با اهدافتان سازگار نبوده است. پس شجاعت تصحيح آن‌ را داشته باشيد. فکر کنيد که چگونه مي‌توانيد از اين تجربه به‌عنوان انگيزه‌اي براي پيشرفت استفاده کنيد. اگر دوباره در شرايطي مشابه گرفتار شديد، در تصاوير و طرح‌هاي آينده به آن رجوع کنيد.

به اولويت‌بندي خواسته‌هاي خود از زندگي ادامه دهيد و به‌جای انتخاب‌هاي احساسي، انتخاب‌هايي هوشمندانه داشته باشيد. وقتي در خلق تصاوير ذهني مجرب‌تر شويد، راحت‌تر مي‌توانيد به آن‌ها برسيد. وقتي اين مهارت را به‌ اندازه کافي تمرين کرديد، انجام انتخاب‌هايي عاقلانه که با اهدافتان سازگار باشد، ساده‌تر خواهد شد.

توانايي اتخاذ تصميمات هوشمندانه به‌جای تصميمات احساسي به شما در ايجاد زندگي دلخواه کمک مي‌کند.