در اين مطلب به تعريف کارآفرین و کارآفرینی و شرح انواع آن مي‌پردازيم و به مزیت‌ها معایب و چالش‌های پیش روی آن اشاره می‌کنیم. کارآفرینی به شروع يک کسب‌وکار نوپا با ايده جديد براي کسب سود يا ايجاد تغييري در جامعه با در نظر گرفتن ريسک ورود به آن گفته مي‌شود و انواع مختلفی دارد.

لازم است بدانید کارآفرینی با شغل آفرینی متفاوت است. در کارآفرینی یک ایده‌ اوليه جديد وجود دارد که همراه با ايجاد شغل براي تعدادي از افراد جامعه نيز هست، ولي در شغل آفريني نوآوري وجود ندارد و براي ايجاد شغل از ايده‌هاي قبلي و تجربيات ديگران الگوبرداری مي‌شود كه اين ريسك كمتري دارد.

با توسعه‌ شهر‌ها و کشور‌ها و بهبود حمل‌ونقل، تجارت گسترش يافت و بازارهایی در جهان به وجود آمدند که به ايده‌هاي جديدي نياز داشتند.

براي رفع نياز مردم و توسعه ايده، کارآفرينان اولیه، با پذيرش ريسك بالايي وارد کار شدند. از طرفي به دليل کمبود شغل مناسب عده‌اي به این فکر افتادند که کسب‌وکار مستقلي ايجاد کنند. براي اين منظور با قبول ريسک بالا و با هدف کسب سود بيشتر و ايجاد شغل مناسب شروع به کار کردند.

کارآفرینی چیست؟

فرد يک ايده‌ جديد براي توليد محصول يا ارائه‌ خدمتي دارد که به اين منظور شركت يا سازماني را ايجاد مي‌كند و هدفش کسب سود است. به عبارتي فرايند ايجاد کسب‌وکار جديد را طی می‌کند.

البته لازم به ذکر است که این کار نیاز به ريسك بالايي دارد، ولي اگر با موفقیت همراه باشد سود خوبي خواهد داشت و نقش زیادی در پیشرفت جامعه و توسعه اقتصاد در بازار جهانی ایفا می‌کند.

لازم به ذکر است که کارآفرینی باید با ارزش‌آفرینی همراه باشد نه به هر قیمتی. حتی اگر در مقیاس کوچک هم باشد، بسته به ارزشی که در جامعه ایجاد می‌کند رتبه‌بندی می‌شود.

کارآفرين کيست و چه ويژگی‌هايی دارد؟

به کسي که در پی راه‌اندازي کسب‌وکاري جديد و توأم با ریسک است کارآفرين گفته مي‌شود. در تعریفی دیگر به کسی که مبني بر ايده‌اي که دارد شركتي ايجاد کند و خودش به‌عنوان عضوي از سيستم در آن فعاليت داشته باشد کارآفرین می‌گویند.

کارآفرينان غالبا به‌عنوان مغز متفکر شناخته مي‌شود؛ زيرا با ارائه‌ ایده‌های جدید باعث حل بیشتر نیاز‌های جامعه می‌شوند. آن‌ها اغلب پیگیر فرصتی برای ایجاد تغییر یا شروع هستند. یک کارآفرین باید خصوصیات زیر را دارا باشد:

• مبتکر و خلاق
• صبور
• ریسک‌پذیر
• دوراندیش
• شجاع
• اهل ریسک
• متعهد
• توانایی رهبری و مدیریت
• با اراده
• با انگیزه

با توجه به اینکه یک کارآفرین در طی مسیر تأسیس شرکت، تولید و توسعه مراحل سخت و طاقت‌فرسا را می‌گذراند، حتما باید دارای ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد، باشد.

شاید فکر کنید واژه‌ کارآفرین یک مفهوم واحد است ولی دارای معانی مختلفی است. یعنی چندین نوع تقسیم‌بندی برای آن وجود دارند.

1. مشاغل کوچک

کسانی که کسب‌وکارهایی با مقیاس کوچک مانند خرده‌فروشی‌ها برپا می‌کنند جزو این گروه هستند. کارآفرینی مشاغل کوچک به سرمایه‌ اولیه کم‌تری نیازمند است که معمولا با گرفتن وام‌های مخصوص این مشاغل و یا با کمک اطرافیان فراهم می‌شود.

هدف اصلی این گروه از کارآفرینان کسب سود بیشتر است. این مشاغل با کمک اعضای خانواده یا چند کارمند می‌توانند شروع به کار کنند. هدف تأسیس و اداره یک واحد تولیدی یا بازاری واحد است و معمولا قصد گسترش و ایجاد مجتمع‌های بزرگ را ندارند.

برای مثال یک فروشگاه پوشاک جزو مشاغل کوچک حساب می‌شود ولی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سراسر کشور چنین نیست.

2. استارتاپ مقیاس‌پذیر

این نوع از کارآفرینان معتقدند که می‌توانند تغییرات بزرگی در جامعه و اقتصاد ایجاد کنند برای این منظور سرمایه‌داران را متقاعد می‌کنند که بر روی ایده‌ آن‌ها سرمایه‌گذاری بکنند. این نوع مشاغل نیاز‌ها و نقاط ضعف موجود در بازار را بررسی کرده و در جهت حل ‌آن‌ها ایده‌پردازی می‌کنند.

3. شرکت‌های بزرگ

این نوع کارآفرینی مخصوص حرفه‌ای توسعه یافته است که می‌داند چطور با ارائه‌ ایده‌های جدید  نوآوری را در کارش حفظ کند. شرکت‌های بزرگ معمولا کالا‌های جدیدی بر حسب نیاز مشتریان عرضه می‌کنند.

لازم به ذکر است که مشاغل کوچک نیز ممکن است به شرکت‌های بزرگ تبدیل شوند این وقتی اتفاق می‌افتد که شرکت‌های بزرگ امتیازات ‌آن‌ها را خریداری کنند. شرکت گوگل نمونه‌ای از این مورد است.

4. کارآفرینی اجتماعی

کسی که می‌خواهد با تولید محصولی یا ارائه‌ خدمتی مشکلات اجتماعی را حل کند جزو این گروه از کارآفرینان محسوب می‌شود. شعار این گروه کار برای رفاه اجتماعی است و هدف آن‌ها کسب سود نیست.

5. کارآفرینی خلاق

عده‌ای با هدف بهبود شیوه‌ زندگی مردم و پیشرفت جامعه ایده‌هایی را اختراع می‌کنند و در پی تولید و ارائه‌ آن در قالب  کسب‌وکاری نو برمی‌آیند. این گروه به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند به محصولات خود نسبت به سایر محصولات برتری دهند و امتیازات ویژه‌ای برای تولیداتشان در نظر می‌گیرند.

6. کارآفرینی تقلیدی

کسانی که از ایده‌های سایرین برای شروع کسب‌وکارشان استفاده می‌کنند، خود نیز تغییراتی در جهت بهتر شدن در آن به وجود می‌آورند. این افراد از تجربیات دیگران بهره‌مند می‌شوند و خود آن اشتباهات را مرتکب نمی‌شوند پس می‌توان گفت این نوع  کارآفرینی نسبت به بقیه موارد ریسک کمتری دارد.

7. کارآفرینی بر پایه تحقیق

این افراد تمایل دارند به‌جای تکیه‌بر شهود از دانش و اطلاعات قطعی بهره‌‌مند شوند پس آن‌ها قبل از شروع کسب‌وکارشان ایده خود را همه‌جانبه بررسی مي‌کنند و اطلاعات تکميلي را راجع به آن به دست مي‌آورند و اين خطر شکست آن‌ها را کاهش می‌دهد.

8. کارآفرینی خریدار

در این نوع از کارآفرینی، سرمایه‌داران مشاغلی را که فکر می‌کنند امکان پیشرفت دارند را خریداری کرده و تغییراتی که فکر می‌کنند لازم است را بر روی آن‌ها اعمال می‌کنند. هدف توسعه مشاغل شروع شده و کسب سود بیشتر است.

ویژگی‌ها و خصوصیات کارآفرینی و مسائلی که باید به آن توجه کرد

با همه شیرینی‌ها و سختی‌هایی که کارآفرینی دارد باید بدانید که قبل از شروع این کار با چه مسائلی روبه‌رو هستید.

1. انعطاف‌پذیری

یکی از ویژگی‌هایی که کارآفرینی دارد انعطاف‌پذیری است. یک کارمند را فرض کنید که مدیران بالادست وظایفی را به عهده‌ او گذاشتند و مسئولیت روزانه‌ او مشخص شده است و در هر شرایطی موظف به انجامش است. حالا این را با یک کارآفرین مقایسه کنید که مدیریت کسب‌وکارش به عهده خود اوست و بنا به ايده‌اش و تصميماتي كه مي‌گيرد مي‌تواند تغييراتي در آن ايجاد کند.

2. تنوع فرصت

از مزيت‌هاي مهم کارآفرینی تنوع است. يک کارآفرين با عملي کردن ايده‌هاي مختلف مي‌تواند در زمينه‌ شغلي خود به موفقيت‌ روزافزون برسد و بيشترين بهره را از ايده‌هاي خود ببرد.

3. کارآفرینی گزينه‌ای برای پيشرفت

براي هر کسي که آرزوي داشتن شركتي دارد و می‌خواهد خودش بر کسب‌وکارش مديريت داشته باشد کارآفرینی يک گزينه مناسب است. او باید ایده‌ای نوآورانه داشته باشد تا شرکتش را تأسیس و اداره کند.

4. رهبری

همه‌ ما می‌دانیم حتی در گذشته نیز هر قبیله رهبری داشت که اعضای قبیله را راهنمایی و مدیریت می‌کرد. پس نمی‌توان نقش رهبری را در توسعه و پیشرفت نادیده گرفت.

کیفیت رهبری چیزی است که باعث موفقیت و پیشرفت کارآفرینان می‌شود و توانایی مدیریت شرایط مختلف از ویژگی‌های بارز یک کارآفرین موفق است.

5. کنترل و استقلال

با توجه به اینکه اکثر مردم دوست دارند که به‌جاي حرف‌شنوی از بالادستان و مديران، خودشان مديريت کار‌ها را به عهده بگيرند، کارآفرینی به آن‌ها این امکان را مي‌دهد که بر روي کاري که مي‌خواهند انجام دهند کنترل و تسلط داشته باشند و يک فرصت مناسب براي داشتن يک شغل مستقل است.

در واقع شخص کارآفرین خودش شرايط كاريش را پايه‌ريزي مي‌کند و بر کسب‌وکارش کنترل دارد. او مي‌تواند با اتخاذ تصميم درست پيشرفت چشمگيري در کارش داشته باشد.

به عبارتي کارآفرینی بهترين روش براي مستقل شدن و داشتن شغل دلخواه است. امروزه با گسترش فضای مجازی و رسانه‌ها این امکان برای کارآفرینان فراهم شده است که کسب‌وکار خود را بیشتر معرفی کنند و بتوانند به بازار‌های جهانی راه یابند.

البته با اینکه با توسعه روش‌های بازاریابی پیدا کردن بازار و خریدار آسان شده ولی کار برای کارآفرینان سخت‌تر شده؛ زیرا با افزایش تقاضا و گسترش بازار‌های مختلف نیاز به ایده‌های جدید و خاص زیاد شده و انتظار خریداران بالا رفته است.

6. چالش‌ها

اکثر مردم کارآفرینی را برای کسانی که نمی‌خواهند کارمند باشند و به‌عنوان زیردست کار کنند مناسب می‌دانند. بااین‌حال کارآفرینی نیز مانند هر شغل دیگری و حتی بیشتر از آن‌ها مشكلاتي دارد و انتقاد‌هايي به كارآفرينان وارد مي‌شود و چالش‌های زیادی ممکن است در مسیر شغلی برایشان پیش بیاید.

7. ضرردهی

یکی از چالش‌های مهم کارآفرینی ریسک بالای آن است. یعنی هر کارآفرین ممکن است در مراحل مختلف مسیر دچار ضرر شود.

8. رقابت

یک کارآفرین هنگامی‌که در یک بازار رقابتی پویا قرار می‌گیرد رقبای سرسختی دارد که هرکدام ایده‌های منحصربه‌فردی دارند پس پیشتازی و موفقیت در چنین بازاری به‌آسانی به دست نمی‌آید.

کارآفرین باید به‌طور مدام از نیاز‌‌های جامعه باخبر باشد، اطلاعات خود را به‌روز کند، از استراتژی رقبا آگاه باشد و تلاش و نوآوری را متوقف نکند تا بتواند در بازار رقابتی باقی بماند.

9. مسئولیت‌پذیری

مسئولیت سنگینی بر دوش یک کارآفرین وجود دارد، زیرا تجارت او به تصمیمات و عملکرد وی بستگی دارد. این نیز از چالش‌های مهم برای کارآفرینان است؛ زیرا مسئول بودن به معنای پذیرش هر اشتباهی در تجارت و موفقیت آن‌ها است.

در نهایت باید اشاره کنیم که برخلاف عقیده‌ عموم مردم کارآفرینی کار چندان آسانی نیست و نیاز به صبر، استقامت و ریسک‌پذیری بالایی دارد. یک کارآفرین باید نسبت به کارش متعهد و سخت‌کوش باشد و با برنامه‌ریزی و مدیریت شرایط بتواند شرایط را به نفع کسب‌وکار خودش رقم بزند