در عصر حاضر، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی پیشرفت تکنولوژی، نقش قابل‌توجهی در تسهیل فرایندهای زندگی و فعالیت‌های حرفه‌ای ایفا می‌کند. از پردازش داده‌های پیچیده و تحلیل تصاویر گرفته تا خلق آثار ادبی و هنری، این فناوری انقلابی شگرف در عرصه‌های گوناگون دانش و صنعت ایجاد کرده است.
در این میان، توانایی ترجمه متون به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین قابلیت‌های هوش مصنوعی، هم برای متخصصان ترجمه و هم برای عموم کاربرانی که با چالش درک محتوای بین‌المللی روبرو هستند، از اهمیتی حیاتی برخوردار است.
با‌توجه به سلطه انکارناپذیر زبان انگلیسی بر فضای دانش دیجیتال، دستیابی به ترجمه‌ای دقیق، روان و مفهومی برای غیرانگلیسی‌زبانان به نیازی اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است.
در گذشته، ترجمه ماشینی با چالش‌های متعددی مواجه بود؛ اما ظهور مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی نظیر ChatGPT ،DeepSeek ،Grok و Gemini تحولی چشمگیر در این عرصه ایجاد کرده‌اند.
در این مقاله، این چهار سیستم هوش مصنوعی رایگان را در زمینه ترجمه مقایسه خواهیم کرد. هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی کیفیت ترجمه این ابزارهای رایگان از جنبه‌های مختلفی مانند دقت مفهومی، روانی بیان، حفظ سبک متن اصلی و توانایی پردازش اصطلاحات تخصصی است.
با بررسی نمونه‌های عملی و تحلیل دقیق عملکرد چهار سیستم هوش مصنوعی ترجمه، به نتایج ارزشمندی دست خواهیم یافت. تحلیل ما نشان می‌دهد هر یک از این پلتفرم‌ها چگونه با چالش‌های مختلف ترجمه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و در چه زمینه‌هایی برتری نسبی دارند.
نتایج این مقایسه موارد زیر را مشخص خواهد کرد:
- هر سیستم در چه نوع متن عملکرد مطلوب‌تری ارائه می‌دهد؟
- نقاط قوت و ضعف هر پلتفرم در مواجهه با چالش‌های ترجمه
- معیارهای عینی برای انتخاب بهترین گزینه بر اساس نیازهای کاربران
ترجمه هوش مصنوعی
آیا آماده‌اید به بررسی و مقایسه کیفیت ترجمه این چهار سیستم هوشمند بپردازیم؟
ابتدا متنی در رابطه با بهبود فردی، از کتاب «کار سخت رو انجام بده» نوشته استیو مگنس را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ترجمه توسط Gemini Google
«سختی و مقاومت شما به طور مثبتی با حس کنترل شما مرتبط است. اگر نگران هستید، غریزی تلاش خواهید کرد تا اضطراب خود را کنترل کنید. در عوض، سعی کنید کنترل چیز کوچکی مانند نفستان را به دست بگیرید. علاوه بر این، به خودتان حق انتخاب بدهید. اگر خودتان را به یک انتخاب محدود کنید، احساس ناتوانی خواهید کرد. اما طیف وسیعی از گزینه‌ها – از جمله آزادی انصراف – عزم شما را تقویت می‌کند. قدرت را از چیزی که شما را می‌ترساند پس بگیرید. برای مثال، اگر در مورد یک ارائه عصبی هستید، اضطراب خود را برای مخاطبان خود اعتراف کنید. ترس شما از بین خواهد رفت. در نهایت، یک آیین قبل از اجرا به عنوان یک مکانیسم مقابله ایجاد کنید تا به شما کمک کند احساس کنترل بیشتری داشته باشید».
ترجمه توسط ChatGPT
«سخت‌جان بودن شما با احساس کنترلتان ارتباط مستقیم دارد. اگر نگران باشید، به‌صورت غریزی سعی می‌کنید اضطراب‌تان را کنترل کنید. در عوض، تلاش کنید کنترل چیزی کوچک‌تر، مانند تنفستان را به‌دست بگیرید. علاوه بر این، به خودتان گزینه‌هایی بدهید. اگر خود را فقط به یک انتخاب محدود کنید، احساس ناتوانی خواهید کرد. اما داشتن طیفی از گزینه‌ها — از جمله آزادی برای رها کردن — اراده‌تان را تقویت خواهد کرد. قدرت را از چیزی که شما را می‌ترساند، پس بگیرید. مثلاً اگر از ارائه دادن عصبی هستید، اضطراب‌تان را به مخاطبانتان اعتراف کنید؛ ترستان از بین خواهد رفت. در نهایت، یک آیین یا عادت پیش از اجرا برای خود ایجاد کنید تا به‌عنوان یک سازوکار مقابله‌ای، احساس کنترل بیشتری به شما بدهد».
ترجمه توسط Grok
«سرسختی شما به طور مثبت با حس کنترلتان ارتباط دارد. اگر نگران باشید، به طور غریزی سعی می‌کنید اضطراب خود را کنترل کنید. در عوض، تلاش کنید چیزی کوچک مثل تنفستان را تحت کنترل درآورید. علاوه بر این، به خودتان گزینه‌هایی بدهید. اگر خود را به یک انتخاب محدود کنید، احساس ناتوانی خواهید کرد. اما داشتن مجموعه‌ای از گزینه‌ها — از جمله آزادی برای انصراف — اراده شما را تقویت می‌کند. قدرت را از چیزی که شما را می‌ترساند، بازپس بگیرید. برای مثال، اگر از ارائه‌ای عصبی هستید، اضطراب خود را به مخاطبانتان اعتراف کنید. ترستان از بین خواهد رفت. در نهایت، یک آیین پیش از اجرا به عنوان مکانیزم مقابله‌ای ایجاد کنید تا به شما کمک کند احساس کنترل بیشتری داشته باشید».
ترجمه توسط DeepSeek
«میزان مقاومت شما با احساس کنترل شما رابطه‌ی مستقیم دارد. اگر نگران باشید، به‌طور غریزی سعی می‌کنید اضطراب خود را کنترل کنید. در عوض، سعی کنید کنترل یک چیز کوچک، مثل تنفس خود را به دست آورید. علاوه بر این، به خودتان گزینه‌هایی بدهید. اگر خود را به یک انتخاب محدود کنید، احساس درماندگی خواهید کرد. اما طیفی از گزینه‌ها — از جمله آزادی برای کنار کشیدن — عزم شما را تقویت می‌کند. قدرت را از چیزی که شما را می‌ترساند پس بگیرید. برای مثال، اگر از ارائه‌ی یک سخنرانی عصبی هستید، اضطراب خود را به مخاطبان اعتراف کنید. ترس شما محو خواهد شد. در نهایت، یک مراسم پیش‌از اجرا به‌عنوان مکانیسم مقابله ایجاد کنید تا به شما کمک کند احساس کنترل بیشتری داشته باشید».
تحلیل دقیق ترجمه‌ها
از آنجایی که ترجمه‌ها تقریبا شبیه هستند، تفاوت های هر متن را زیر ذره‌بین قرار داده و به تحلیل آن می‌پردازیم.
- ترجمه دقیق کلمه toughness سرسختی است و Groke هم دقیقا همین‌طور آن را معنی کرده؛ اما می‌دانیم که «سرسختی» در این بحث مفهوم درست و دقیقی نمی‌رساند و منظور نویسنده همان مقاومت و جان‌سخت بودن است.
- همچنین در فارسی می‌گوییم دو چیز بایکدیگر «رابطه‌ی مستقیم» دارند و عبارت «رابطه‌ی مثبت داشتن» زیاد رایج نیست. درصورتی که Groke و Gemini هردو ترجمه‌ی تحت‌اللفظی قید positively یعنی «به‌طور مثبت» را استفاده کرده‌اند که مفهوم واضحی را منتقل نمی‌کند.
- در این بخش مشاهده می‌کنید هر سه سیستم Gemini, Grok و DeepSeek، عبارت «something small» را بدون هیچ تغییری «یک چیز کوچک» معنا کرده‌اند؛ درصورتی که ChatGPT آن را «چیزی کوچک‌تر» معنی کرده که به کمک آن متوجه می‌شویم به جمله قبل اشاره دارد و منظور کنترل مسئله‌ای کوچک‌تر و آسان‌تر از تمام اضطراب واردشده است؛ پس در این قسمت هم ChatGPT درک بهتری از متن ارائه داده است.
- همچنین در قسمت های بعدی نیز ترجمه‌هایی تقریبا غیر‌مرتبط از سمت Gemini و Grok دریافت کردیم؛ مانند ترجمه‌ی option به «حق».
- برای مثال در جمله «if you are nervous about a presentation»، منظور زمانی است که برای ارائه‌دادن موضوعی دچار اضطراب می‌شویم؛ اما Gemini آن را اینطور بیان کرده: «اگر در مورد یک ارائه عصبی هستید» و باعث می‌شود درک کاملا متفاوتی از موضوع داشته باشیم. البته در این جمله هیچ‌کدام از این سیستم‌ها ترجمه دقیقی ارائه ندادند؛ اما درمیان آن‌ها به‌نظر می‌رسد DeepSeek و ChatGPT درک بهتری از موضوع داشته‌اند.
درنهایت ازنظر مفهومی می‌توان اینطور بیان کرد که:
- ChatGPT: بهترین انتقال مفاهیم روانشناختی را داشته، درک بهتری از مطلب ارائه داده و درصورت نیاز و براساس تفاوت بیان در زبان‌های مختلف؛ بهتر از بقیه سیستم‌ها کلمات را تغییر داده است.
- DeepSeek: درک خوبی از متن داشته و می‌توان گفت همانند ChatGPT معادل‌های مناسبی برای کلمات، مطابق با موضوع متن ارائه می‌دهد.
- Grok: ترجمه‌ای نسبتا دقیق اما به‌شدت تحت‌الفظی ارائه داده که شاید کمی خشک به‌نظر برسد؛ اما در بیشتر موارد درست و دقیق است.
- Gemini: برای برخی از کلمه‌ها معادل خوبی در فارسی پیدا نکرده و به‌همین‌دلیل معنای برخی از جمله‌ها شاید شفاف و واضح نباشد؛ اما ترجمه‌ی اکثر جمله‌ها درست است.
بررسی کلی
ChatGPT
ویژگی‌های کلیدی ترجمه این هوش مصنوعی عبارتند از:
- ترجمه‌ای سیال و خواندنی با جمله‌بندی‌های طبیعی
- استفاده از معادل‌های دقیق و گویا در فارسی
- حفظ معنای اصلی بدون ترجمه‌ی خشک و ماشینی
- انعطاف‌پذیر و مناسب برای محتوای غیررسمی
از بهترین کاربردهای ChatGPT می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ترجمه مقالات عمومی، مطالب انگیزشی و وبلاگی
- تولید محتوای رسانه‌های اجتماعی و مطالب تخصصی و غیرتخصصی
- مناسب برای مخاطبان عام که دنبال درک سریع و آسان هستند.
DeepSeek
ویژگی‌های کلیدی ترجمه این هوش مصنوعی عبارتند از:
- ترجمه‌ای منظم و وفادار به متن اصلی
- استفاده از واژگان دقیق و رسمی‌تر
- جمله‌بندی‌های شفاف و بدون ابهام
- مناسب برای متونی که نیاز به دقت بالا دارند
از بهترین کاربردهای DeepSeek می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ترجمه مقالات دانشگاهی، متون علمی و گزارش‌های تخصصی
- مناسب برای محققان، دانشجویان و مترجمان حرفه‌ای
- محتواهای رسمی که نیاز به حفظ اصالت متن دارند.
Grok
ویژگی‌های کلیدی ترجمه این هوش مصنوعی عبارتند از:
- ترجمه کلمه‌به‌کلمه و نزدیک به متن اصلی
- کمترین تغییرات زبانی برای حفظ ساختار جمله
- گاهی جمله‌ها خشک و نامانوس می‌شوند
از بهترین کاربردهای Grok می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ویرایش و بازنویسی توسط مترجم انسانی
- مطالعات زبان‌شناسی مقایسه‌ای
- مناسب برای کسانی که می‌خواهند ساختار زبان مبدا را تحلیل کنند.
Gemini
ویژگی‌های کلیدی ترجمه این هوش مصنوعی عبارتند از:
- ترجمه‌ای با ناهماهنگی در کیفیت
- برخی قسمت‌ها روان و برخی نامفهوم
- خطاهای معنایی بیشتر نسبت به بقیه
از بهترین کاربردهای Gemini می‌توان موارد زیر را نام برد:
- دریافت مفهوم کلی در کمترین زمان
- استفاده شخصی و غیررسمی
- مواردی که به دقت بالایی نیاز ندارند.
البته نسخه پولی جمنای با نام Gemini Advanced کیفیت بسیار بهتری دارد و می‌تواند متون طولانی را ترجمه کند.
در نهایت اگر روان‌بودن و زیبایی متن برای شما مهم است، ChatGPT پیشنهاد می‌شود؛ اما اگر قصد ترجمه مقالات آکادمیک را دارید DeepSeek ساختار حرفه‌ای‌تری می‌تواند ارائه دهد و اگر تحلیل زبان مبدا و ترجمه عین‌به‌عین کلمات مدنظرتان است، Grok و Gemini گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
به‌این‌ترتیب، بسته به نیاز و مخاطب هدف، می‌توانید هوشمندانه‌ترین انتخاب را داشته باشید.
- نویسنده: مریم غلامی - تیم تحریریه مدیرسبز
2 دیدگاه برای “ترجمه با هوش مصنوعی رایگان: مقایسه ChatGPT ،DeepSeek ،Gemini و Grok”
بسیار ممنون و سپاسگزار
سلام
ممنون از شما بسیار عالی و مفید ، سازنده و کارآمد و بسیار کاربردی.
سپاس