این روزها اغلب وقتی از هوش مصنوعی صحبت می‌شود، یاد نرم‌افزار داغ و پرطرفدار ChatGPT میفتیم؛ یک سرویس آنلاین از نوع «یادگیری ماشین» (Machine Learning) که در زیرمجموعه ابزارهای «هوش مصنوعی مولد» یا Generative AI قرار می‌گیرد. اما واقعا غیر از چنین نرم‌افزارهایی، چه ابزارهای حاضر و آماده‌ای در زمینه هوش مصنوعی وجود دارند که به درد کسب‌وکارها و فعالیت‌های جدی روزمره بخورد؟ شرکت گوگل به‌تازگی از نسخه 4 سرویس فوق‌العاده محبوب Google Analytics رونمایی کرده است. مهم‌ترین ویژگی نسخه جدید، همین امکانات هوش مصنوعی است. در اینجا یک مرور سریع درباره این امکانات خواهیم داشت و توضیح فنی و کامل‌تر در این زمینه را در مقالات بعدی مدیرسبز دنبال کنید.

گوگل آنالیتیکس چیست؟

این توضیح کوتاه برای کسانی است که با این ابزار آشنا نیستند. گوگل آنالیتیکس یک سرویس قدرتمند و رایگان از سوی شرکت گوگل است که به دارندگان وب‌سایت کمک می‌کند بدانند چند نفر از کاربران اینترنت، از کدام نقاط دنیا و چگونه به وب‌سایت آنها راه پیدا کرده‌اند. این ابزاری فوق‌العاده برای بازاریابی اینترنتی است که کمک می‌کند کمپین‌های موفق‌تر داشته باشید و درک عمیق‌تری درباره کم‌وکیف کاربران و مراجعان آنلاین کسب‌وکارتان داشته باشید.

هوش مصنوعی در گوگل آنالیتیکس چگونه کار می‌کند؟

سیستم گوگل آنالیتیکس به‌طورکلی یک سرویس مبتنی بر آمارگیری است. گوگل از طریق جمع‌آوری اطلاعاتی مانند زمان، تعداد و مکان بازدیدکنندگان و نیز صفحاتی از وب‌سایت که مشاهده کرده‌اند (اطلاعاتی که شما به گوگل اجازه می‌دهید جمع کند) و آمارگیری روی آنها به شما کمک می‌کند تصویر روشن‌تری از وضعیت بازدیدها از وب‌سایت کسب‌وکارتان به دست آورید. همین آمار ساده به‌خودی‌خود بسیار جالب، آموزنده و برانگیزاننده هستند.

در مرحله بعدی گوگل آنالیتیکس همین آمار را زیر ذره‌بین می‌برد و با اعمال الگوریتم‌های ریاضی، میزان تغییرات و الگوهای تغییر را شناسایی می‌کند و در قالب مجموعه‌ای از گزارش‌ها تحت عنوان Insights (بینش) ارائه می‌کند. این «بینش» در حقیقت بصیرت عمیق‌تری درباره رفتار و مشخصات کاربران و ارباب‌رجوع آنلاین ارائه می‌دهد؛ نکاتی که در نگاه اول به آمار خام شاید قابل‌تشخیص نبود.

گزارش‌هایی از قبیل «بازدیدهای ارگانیک، محرک اصلی خریدها از وب‌سایت شماست» یا «رد پای سرچ گوگل در بیش از 75 درصد تبدیل کاربران به مشتریان دیده می‌شود» یا «تعداد بازدیدکنندگان وب‌سایت کاهش یا جهش قابل‌ملاحظه داشته» و یا «بازدیدها روی گوشی موبایل ناگهان کم یا زیاد شده» از جمله همین «بصیرت» هاست.

سیستم هوش مصنوعی گوگل آنالیتیکس چگونه فعال می‌شود؟

برخی از گزارش‌های Insights بدون کار خاصی از سمت شما هم اکنون فعال است. فقط لازم است که گوگل آمار کافی از وب‌سایت شما جمع کرده باشد. عملا آمار کافی از نظر گوگل چیزی بیش از یک بازدید در هر نیم ساعت است که مجموعا بیش از هزار بازدید در ماه ایجاد می‌کند. آمارهایی بسیار کمتر از این لزوما سیستم Insights گوگل آنالیتیکس را فعال نمی‌کند. این بستگی به تشخیص گوگل دارد. خوشبختانه بعضی از تحلیل‌های پایه‌ای حتی با مقدار کمی بازدید معنادار هم فعال می‌شوند. این تحلیل‌های پایه‌ای را هم در پنجره و زیر منوی مربوط می‌توانید پیدا کنید و هم می‌توانید به‌صورت سوال (به زبان انگلیسی) از خود گوگل بپرسید. هوش مصنوعی گوگل سعی می‌کند منظور شما را استنباط کند و نزدیکترین گزارشش به‌منظور شما را پیدا کند و نمایش دهد. مثلا اگر در کادر جستجوی بالای داشبورد گوگل آنالیتیکس انگلیسی تایپ کنید «چه روزهایی بیشترین تعداد بازدید از وب‌سایت را دارم؟» گوگل آماری را نشانتان می‌دهد به‌احتمال خیلی زیاد چون کسب‌وکار یا مخاطبانتان ایرانی هستند، روز پنجشنبه یا جمعه را به‌عنوان پربازدیدترین روز هفته نمایش می‌دهد. البته برای بعضی کسب‌وکارها ممکن است این روز یک روز خاص دیگری از هفته باشد.

گزارش‌های جدید هوش مصنوعی در گوگل آنالیتیکس 4 کدام‌اند؟

علاوه بر گزارش‌های فوق، نسخه 4 این سرویس شامل گزارش‌های جدیدی است که به‌تازگی ارائه شده‌اند و پیش‌شرط‌های خاص خود را دارند. این گزارش‌ها تحت عنوان Predictive Analytics (تحلیل‌های پیشگویانه) دسته‌بند ‌شده‌اند. تحلیل‌های پیشگویانه مانند پیش‌بینی وضعیت هوا در روزهای آینده هستند. مثلا گوگل پیش‌بینی می‌کند در روزهای آینده درآمد شما از طریق وب‌سایت کاهش یا افزایش پیدا کند! این پیش‌بینی‌ها بر اساس اندازه‌گیری‌هایی صورت می‌گیرد که Predictive Metrics یا اندازه‌گیری‌های پیشگویانه نامیده می‌شود. گوگل به شرطی تحلیل‌های پیشگویانه را در اختیارتان می‌گذارد که حداقل شرایط اندازه‌گیری‌های مرتبط را داشته باشید.

اندازه‌گیری‌های پیشگویانه گوگل آنالیتیکس 4 کدام‌اند؟

در مرحله فعلی، گوگل سه نوع اندازه‌گیری پیشگویانه در اختیار شما می‌گذارد:

1. احتمال خرید کاربران: احتمال اینکه یک کاربر که طی 28 روز گذشته روی سایت شما رفت‌وآمد داشته، طی 7 روز آینده تبدیل شود (دست به اقدام مهم بزند: مثلا خرید کند یا تماس بگیرد و برای خرید اظهار علاقه کند).
2. احتمال عدم فعالیت کاربران: احتمال اینکه کاربری که طی 7 روز گذشته روی سایت شما رفت‌وآمد داشته است، طی 7 روز آینده غیرفعال شود (نتوانید فعلا رویش حساب کنید).
3. پیش‌بینی میزان درآمد از طریق سایت: گوگل با استفاده از اطلاعاتی که وب‌سایت شما به آنالیتیکس می‌دهد می‌تواند مبلغ تقریبی درآمدتان از طریق وب‌سایت را تخمین بزند و پیش‌بینی کند. این تخمین برای 28 روز آینده و بر اساس فعالیت کاربرانی است که طی 28 روز گذشته از شما خرید کرده‌اند.

پیش‌شرط گوگل آنالیتیکس برای فعال شدن تحلیل‌های پیشگویانه

گزارش‌های پیشگویانه و هیجان‌انگیز فوق تنها به شرطی در اختیار شما قرار خواهد گرفت که چیزی فراتر از تعداد بازدیدهای معنادار روی سایت شما در حال وقوع باشد.

1. اولا باید مکانیزم اطلاع‌رسانی فروش‌هایتان به گوگل آنالیتیکس (Events) را فعال کرده باشد. کلیدهایی وجود دارد که باید تعریف کنید و در صفحات خرید (یا تبدیل – Conversion) کاربران بگذارید تا به‌محض وقوع رویداد، توسط گوگل ثبت و آمارگیری شوند. این شامل مبلغ کالا و واحد پول نیز هست (واحد ریال و کشور ایران هم توی لیست سیستم گوگل آنالیتیکس هست).

2. ثانیا باید طی 28 روز گذشته دست‌کم هزار کاربر دست به اقدام زده باشد (خرید یا تبدیل) و هزار بازدیدکننده تکراری جداگانه نیز (Returning Users) خرید نکرده باشند. این مقدار ممکن است برای بعضی از وب‌سایت‌های ایرانی کمی سخت‌گیرانه به نظر برسد؛ اما دلیل اتخاذ چنین پیش‌شرطی از سوی گوگل آن است که برای ارائه یک تحلیل پیشگویانه به درد بخورد و واقع‌بینانه سیستم «یادگیری ماشین» گوگل باید صدها مورد خرید یا عدم خرید قبلی کاربران شما را مطالعه کند تا رفتار آنها را دقیقا یاد بگیرد و بتواند درست پیش‌بینی کند.