اغلب دوستانی که برای مشاوره به من مراجعه می‌کنند می‌گویند: «یک ایده خوب برای فروش آنلاین دارم. یک سایت شیک و جذاب لازم دارم. بعد از اینکه سایت را راه‌اندازی کردم مردم به سایتم سر می‌زنند و از من خرید می‌کنند چون ایده فوق‌العاده‌ای دارم. تنها چیزی که لازم دارم این است که ببینم چطور می‌توانم سایتم را بین مردم تبلیغ و معرفی کنم!»

دو ایراد اساسی در این کلیشه ذهنی وجود دارد. نخست اینکه فرآیند فروش و بازاریابی آنلاین مدل خاصی دارد که باید رعایت شود؛ بنابراین فرآیند واقعی، از چیزی که در ابتدا به نظر می‌رسد پیچیده‌تر است. اشکال دوم این است که این دوستان خودشان را از این معادله حذف کرده‌اند!

گاهی مدیران و کارآفرینانی نزد ما می‌آیند و تحت تاثیر عملکرد و محتوای سایت «مدیرسبز» از ما تقاضا می‌کنند چیزی شبیه آن برایشان بسازیم. ما به این افراد می‌گوییم 80 درصد موفقیت سایت ناشی از شیوه مدیریت آن است نه ظاهر یا نرم‌افزار آن! ولی مردم از بیرون تصور دیگری دارند.

تقلید سایت کار راحتی است. آیا می‌دانید فقط در ایران چند نفر از قالب سایت برایان تریسی کپی کرده‌اند؟ ولی آیا موفقند؟ اما مدیریت سایت چطور؟ این راز بین ما و شما بماند: کسانی که خودشان را از معادله وب‌سایت حذف کرده‌اند، اغلب شکست می‌خورند. کلیشه ذهنی آن‌ها این است: «اینترنت یک فناوری پیشرفته است که برای آسان کردن کارها آمده است و این روزها کامپیوترها خودشان می‌توانند خیلی کارها بکنند. فقط کافی است که کامپیوتر را روشن و به اینترنت وصل کنید و یک سایت شیک و نرم‌افزار قدرتمند داشته باشید. بقیه ماجرا خودش رو به راه می‌شود.» و بقیه ماجرا رو به راه نمی‌شود چون سایت ساختن کافی نیست. نقش خودتان بیشتر از سایت است!

مهم‌ترين عوامل موفقيت يك سايت کدامند؟

اگر از شما بپرسند مهم‌ترين عوامل موفقيت يك سايت چيست چه پاسخی داريد؟ ايده خوب؟ زيبايی؟ مطالب مفيد؟ بازديدكنندگان فراوان؟ كدام يك؟ نظرات مختلفي در اين زمينه وجود دارد. بعضي معتقدند پاسخ اين سوال بستگی به اين دارد كه درباره چه نوع سايتي صحبت مي‌كنيم؛ به عنوان مثال می‌توان پرسيد آيا مهم‌ترين عامل موفقيت يك سايت خبری با موثرترين عامل كاميابی يك سايت هنری يكسان است؟ شما چه فكر می‌كنيد؟

يك راه برای يافتن پاسخ اين سوال آن است كه تجربيات موسسان و گردانندگان موفق‌ترين سايت‌های وب در اينترنت را بررسي كنيم و كنار هم بگذاريم. البته در مورد هر يك از اين سايت‌ها بايد توجه كنيم كه ممكن است تصادفا يك عامل خاص مثل «داشتن ايده بكر و جالب» بسيار چشمگير باشد. اين موضوع ممكن است باعث شود كه تصور كنيم همان عامل، مهم‌ترين دليل موفقيت آن سايت بوده است؛ اما گاهي مشاهده می‌كنيم كه ايده تكراری است اما سايت با موفقيت چشمگيری روبه‌رو می‌شود.

سايت جستجوگر گوگل اولين موتور جستجو در اينترنت نبود، پيش از آن مدت‌ها ياهو يكه‌تاز ميدان بود. قبل از راه‌اندازی سايت فيس‌بوك نيز چندين شبكه اجتماعي ديگر نيز در اينترنت برپا شده بودند و ميليون‌ها كاربر داشتند. پس چرا اين دو به چنين موفقيتی رسيدند؟ سايت گوگل حتي طراحي ساده‌ای دارد. بدون شك سايت‌های بسياری را مي‌توان در اينترنت پيدا كرد كه در عين سادگي بسيار زيباتر از گوگل هستند. پس شايد زيبایی هم به تنهایی مهم‌ترين عامل موفقيت نباشد.

خوشخبتانه مديران و گردانندگان خيلي از سايت‌های موفق بعد از تثبيت موقعيت خود در اينترنت اقدام به انتشار كتاب‌ها يا مقالاتی درباره داستان موفقيت خود كرده‌اند. حال مي‌خواهيم چكيده‌ای از مهم‌ترين عوامل موفقيت يك وب‌سایت را كه برآيند نظرات بسياری از پيشگامان دنيای اينترنت را با هم مرور كنيم. تقريبا همه اين عوامل مهم هستند و ترتيب آن‌ها در اينجا چندان مهم نيست.

1. طراحی شيك و جذاب

طراحی گرافيكی زيبا و چشمگير مسلما در جذب مخاطب تاثير دارد. البته اين عامل به تنهایی تاثير زيادی در موفقيت يك سايت ندارد حتي اگر در شروع كار، توجه زيادی از كاربران را جلب خود كند. يك سايت زيبا كه از نظر محتوایی ضعيف باشد يا از نظر كارایی فايده اندكی به كاربران خود برساند به زودی از فهرست سايت‌هایی كه مردم دوست دارند مرتب به آن‌ها سر بزنند خط می‌خورد. سايت نبايد يك بار مصرف باشد.

2. كاربران فعال

بزرگان و پيشگامان وب معتقدند كاربرانی كه بازمی‌گردند باارزش‌ترين دارایی يك سايت هستند. به همين دليل همه تلاش‌های يك سايت موفق بايد معطوف به دو هدف باشد: جذب مخاطبان تازه و حفظ بازديدكنندگان قبلي (بازگرداندن كاربراني كه قبلا يك بار به سايت شما آمده‌اند). واضح است كه همه تلاش‌های يك سايت مثل ارتقا كيفيت و تنوع خدمات يا زيبایی آن با هدف كسب رضايت كاربران است؛ بنابراين تا كاربرانی نباشند، ساير هدف‌های يك سايت نيز معنا و مفهومی پيدا نمی‌كند. تجربه نشان داده كه سايت‌هایی كه مخاطب دائمی و كاربران فعال و وفاداری ندارند، خيلی زود به سمت كاهش فعاليت و حتی خاموشی كامل حركت می‌كنند.

3. بودجه و درآمد سايت

يك عامل مهم ديگر در موفقيت سايت وب، داشتن بودجه است. راه‌اندازی يك سايت ممكن است در ابتدای كار بسيار كم‌هزينه به نظر برسد. يك كامپيوتر معمولی، يك خط اينترنت پرسرعت، يك دامين، يك ميزبان (هاست) ارزان قيمت و يك نرم‌افزار CMS اپن سورس با قالب رايگان مي‌تواند منجر به راه‌اندازی يك سايت با حداقل بودجه ممكن شود؛ اما اين تازه شروع داستان است.

بسيار از وب‌سایت‌ها پس از چند ماه فعاليت متوقف می‌شوند، تنها به اين دليل ساده كه توجيه اقتصادی ندارند. البته می‌توان بعضي از سايت‌های شخصي يا وبلاگ را تنها با اتكا به عناصری چون عشق به نوشتن مدتی اداره كرد، اما حتی در چنين مواردی نيز ممكن است بعد از مدتی، انگيزه صاحب سايت براي به روز نگه داشتن آن به شدت كاهش يابد. هدف يك سايت هر چه باشد، چه انتفاعي و چه غيرانتفاعي، به ناگزير نيازمند بودجه و توجيه اقتصادی است.

4. بازاریابی و رتبه در موتورهای جستجو

يك عامل مهم ديگر در موفق شدن يك سايت، تبليغ خودش در ساير پايگاه‌های اينترنتی، به ويژه در موتورهای جستجو است. روش رايگان برای ظاهر شدن در نتايج موتورهای جستجو، رعايت نكات دقيقی است كه از سوی سازندگان اين موتورها به عنوان راهكارهای افزايش رتبه سايت منتشر شده است. اين روزها سايت گوگل با در اختيار داشتن حدود 70 درصد بازار جستجوهای اينترنتی همچنان به عنوان مهم‌ترين سكوی تبليغ و معرفی يك سايت مطرح است.

سايتي كه برنامه مشخصی برای تبليغ و بازاريابی خود ندارد، در كهكشان اينترنت نسبتا ناشناخته خواهد ماند حتي اگر بسيار بزرگ باشد؛ بنابراين به فكر يك برنامه مدون و حساب شده برای معرفی سايت خود در اينترنت باشيد. نگوييد سايتم به تدريج و خود به خود (به دليل لياقت يا محتوا يا زيبايی‌اش) در اينترنت شناخته خواهد شد، بلكه يك برنامه تهاجمی و حساب شده برای مطرح کردن خود در اينترنت طراحی كنيد.

5. محتوای خواندنی و رايگان

تازه‌ترين پژوهش‌های ميدانی درباره دلایل استقبال گسترده از سايت‌ها نشان مي‌دهد كه عامل «كنجكاوي كاربران» نقشي بنيادی در موفقيت يك سايت دارد. به همين دليل است كه با وجود به ميدان آمدن ميليون‌ها سايت جديد، دو گروه از سايت‌های اينترنتی همچنان بيشترين بازديدكنندگان را دارند: رسانه‌های اجتماعی و موتورهای جستجو. اغلب كاربران كنجكاوند بدانند «امروز چه اتفاقاتی برای دوستانم افتاده است؟» اهميت عامل كنجكاوی ما را به سمت عامل مهم‌تری هدايت می‌كند: محتوای خواندنی و رايگان. سايت‌های موفق هميشه مطالب تازه‌ای برای مخاطبان خود دارند.

بعضی از صاحبان سایت‌ها فکر می‌کنند داشتن محتوای خواندنی و رایگان فقط برای سایت‌های خبری و مقاله‌ای واجب است؛ اما این تصور اشتباه است. موضوع فعالیت یک سایت هر چه باشد، برای موفقیتش لازم است مطالب خواندنی در زمینه فعالیت خود منتشر کند؛ مثلا اگر سایت یک رستوران مقالاتی درباره اصول تغذیه مناسب، رژیم غذایی و نیز ارزش غذایی هر نوع غذا منتشر کند، بدون تردید این کار منجر به افزایش فروش آن رستوران نیز خواهد شد. همواره به یاد داشته باشید که محتوای خواندنی و رایگان مثل آهنربایی عمل می‌کند که هم کاربران بی‌حوصله و سرگردان و هم کاربران کنجکاو و باهوش را جذب خود می‌کند.

6. نرم افزار كارآمد

علاوه بر همه عوامل فوق يك عامل ديگر نيز تاثير زيادي بر موفقيت يك سايت دارد و آن برخورداری از يك نرم‌افزار كارآمد برای مديريت محتوا و اطلاعات سايت است. ممكن است تصور كنيد يك نرم‌افزار كارآمد وب نرم‌افزاری است كه قابليت‌های متنوع و فراواني داشته باشد يا اينترفيس (رابط كاربری آن) خيلي خوش‌دست طراحي شده باشد. البته اين دو عامل در ارزيابی كيفيت و كارايی يك نرم‌افزار بسيار مهم هستند؛ اما از آنجايي كه دنيای وب بسيار پرشتاب است و خيلی زود نو می‌شود، كارآمدترين نرم‌افزارها تحت وب آن‌هایی هستند كه همه عوامل موثر در موفقيت يك سايت را پوشش می‌دهند و به اندازه كافی انعطاف‌پذيرند.

ممكن است از يك نرم‌افزار open source رايگان و بسيار پيشرفته براي پياده‌سازی سايت خود استفاده كرده باشيد و يك طراح وب، پوسته زيبایی را براي آن طراحي كرده باشد. تا اينجای كار همه‌ چيز عالي است، اما كافی است بخواهيد كوچك‌ترين تغييری در ساختار اطلاعاتی يا نرم‌افزاری سايت خود ايجاد كنيد، آيا اين كار به آسانی امكان‌پذير است؟ آيا همه صاحبان سايت‌ها برنامه‌نويسي وب بلدند؟ آيا دسترسي به برنامه‌نويس مسلط به كار با نرم‌افزار مورد استفاده شما آسان است؟ از همه اين‌ها مهم‌تر، آيا نر‌م‌افزار مورد استفاده شما عواملی مانند پشتيباني از كاربران، بازاريابی، كسب‌ درآمد از سايت و تبليغات، بالا بردن رتبه در موتورهای جستجو و دسترسي آسان به محتوای سايت را به خوبی پوشش می‌دهد؟ اين‌ها سوالاتی است كه بايد از ابتدا به فكر آن باشد تا بتوانيد همگام با تحولات شبكه اينترنت و عادت‌ها و نيازهای كاربران خود را به سرعت سازگار كنيد.

7. مهم‌ترين عامل موفقيت: مدير خوب!

غالبا تصور می‌شود يك سايت خوب و موفق قائم به ذات خودش است؛ يعنی مجموعه اطلاعات و سيستم نرم‌افزار آن است که باعث موفقيت آن شده است. اطلاعات خوب و سيستم نرم‌افزاری كارآمد صد البته در موفقيت يك سايت تاثير به‌ سزايی دارند اما به نظر من آنچه كه فراتر از همه اين عوامل عمل می‌كند و معمولا مورد غفلت واقع می‌شود «عامل انساني» است. شاید تصور كنيم بدون در نظر گرفتن عامل انسانی و صرفا با تكيه بر مطالب خوب و نرم‌افزار خوب می‌توان سايت موفقی داشت. تحقيقات نشان می‌دهد مهم‌ترين عامل موفقيت يك سايت وب، آگاهی و عملكرد فردی است كه آن را مديريت می‌كند. يك راننده ناشی ممكن است يك خودرو آخرين مدل را به ديوار بكوبد و متوقف شود، اما يك راننده ماهر می‌تواند مسافرانش را با يك خودرو قديمی زوار در رفته، صحيح و سلامت به شهر ديگری برساند. كدام يك از اين دو خودرو واقعا موفق‌ترند؟!

اهميت مدیرسایت در اداره يك وب‌سایت آنقدر زیاد است كه «يك مدير خوب می‌تواند عيوب محتوایی و نرم‌افزاری سايتش را با كوشش و هوشمندی خود پوشش دهد». نمی‌شود از سايتی كه به تازگی راه‌اندازی شده انتظار داشت از نظر محتوایی جامع و از نظر نر‌م‌افزاری انعطاف‌پذير و بی‌نقص باشد، اما می‌توان توقع داشت كه يك مدير دلسوز و با پشتكار، همه موانع پيش روی يك سايت را برای رسيدن به موفقيت نسبی يك به يك از پيش رو بردارد. لازمه چنين مديريتی داشتن بينشی عميق از ماهيت وب، آگاهي از مشكلات روزمره مديريت يك سايت و تلاش برای كسب مهارت‌های لازم در اين زمينه است. در شماره بعد درباره «10 خصوصيت مهم مدير وب‌سايت» صحبت خواهیم کرد.

منبع: مدیر سبز